Tầm nhìn
Làm gì để bảo tồn di sản Vịnh Hạ Long
11:20, 21 Tháng Mười Hai 2012
(DSX)- Sau hàng chục năm phát triển du lịch, phát triển công nghiệp khai khoáng, đô thị hóa..., hệ sinh thái, môi trường cảnh quan di sản Vịnh Hạ Long đang đứng trước những nguy cơ hiện hữu do ô nhiễm môi trường, cạn kiệt nguồn tài nguyên
Vịnh Hạ Long. Nguồn: internet
>>Lượng khách du lịch tới thăm Vịnh Hạ Long ngày một tăng
Vịnh Hạ Long, kỳ quan thiên nhiên nổi tiếng của thế giới là điểm đến hấp dẫn đối với du khách khi ghé thăm Việt Nam. Chỉ trong vòng 10 năm, từ năm 2000-2011 lượng khách du lịch quốc tế đã tăng từ 544.000 lượt khách lên 2,3 triệu lượt khách. Lượng khách du lịch trong năm 2012 tới Hạ Long ước đạt 7 triệu lượt. Như vậy có thể thấy rằng, lượng khách du lịch tới Hạ Long ngày một tăng, thể hiện sức hút của di sản thiên nhiên thế giới đối với bạn bè trong và ngoài nước.
 |
Lượng khách du lịch tới Hạ Long ngày một tăng, thể hiện sức hút của di sản thiên nhiên thế giới đối với bạn bè trong và ngoài nước. Nguồn: halong.gov.vn
|
Tuy nhiên, vấn đề du lịch tại Vịnh Hạ Long đang đối mặt với nhiều mối lo ngại. Đành rằng việc phát triển du lịch mang đến nguồn lợi đáng kể cho tỉnh Quảng Ninh, mang lại sinh kế cho một bộ phận không nhỏ cộng đồng dân cư nơi đây. Nhưng sau hàng chục năm phát triển du lịch, phát triển công nghiệp khai khoáng, đô thị hóa..., hệ sinh thái, môi trường cảnh quan di sản Vịnh Hạ Long đang đứng trước những nguy cơ hiện hữu do ô nhiễm môi trường, cạn kiệt nguồn tài nguyên. Những khu rừng ngập mặn ven bờ, những rạn san hô mà xưa kia hầu như chỗ nào trên Vịnh Hạ Long cũng có nay đang dần biến mất. Tất nhiên, du lịch không phải là nguyên nhân duy nhất gây ảnh hưởng tới môi trường di sản Vịnh Hạ Long, nhưng cũng không thể phủ nhận, du lịch là một trong những nguyên nhân gây tác động sâu và rộng.
Vấn đề bảo vệ môi trường, bảo tồn Vịnh Hạ Long đã trở thành vấn đề sống còn trong việc phát triển du lịch bền vững. Bởi nếu môi trường Vịnh Hạ Long, hệ sinh thái trên Vịnh không được bảo vệ, gìn giữ thì việc phát triển du lịch vẫn chỉ theo phương cách “ăn xổi ở thì” như mười năm qua. Và liệu sau nhiều năm nữa, vịnh Hạ Long có còn là điểm đến hấp dẫn đối với du khách?
>>Làm gì để bảo tồn di sản
Có lẽ thất vọng lớn nhất đối với du lịch Hạ Long thời gian qua chính là sự dậm chân tại chỗ của hoạt động khai thác du lịch, tỷ lệ nghịch với những danh hiệu mà thế giới ghi nhận. Một lần nữa vấn đề bảo tồn và phát huy giá trị di sản vịnh Hạ Long lại trở thành vấn đề nóng bỏng. Làm thế nào để cân bằng giữa bảo tồn và phát huy giá trị di sản Vịnh Hạ Long? Làm thế nào để bảo tồn di sản một cách hiệu quả và bền vững? Câu hỏi này không mới nhưng có lẽ việc giải quyết nó thông qua hành đồng thiết thực không hề dễ dàng.
 |
| Vẻ đẹp từ cuộc sống trên vịnh Hạ Long. Nguồn: internet |
Vào tháng 7/2012, hội thảo “Bảo tồn và phát huy giá trị di sản thiên nhiên thế giới Vịnh Hạ Long” đã được tổ chức tại Quảng Ninh. Tại đây, đại diện UNESCO đã đưa ra những khuyến nghị đối với công tác quản lý, bảo tồn di sản Vịnh Hạ Long. Theo đó, Uỷ ban Di sản thế giới đã yêu cầu Việt Nam phải gửi báo cáo giải trình về hiện trạng bảo tồn Vịnh Hạ Long cho Trung tâm Di sản thế giới vào ngày 1-2-2013 để Uỷ ban Di sản thế giới xem xét tại kỳ họp thứ 37. Những vấn đề phải giải trình bao gồm: kế hoạch sử dụng bền vững Trung tâm Văn hoá nổi Cửa Vạn; cung cấp bản đánh giá tác động môi trường về tác động của dự án đổ đất lấn biển và các dự án xây dựng khác được thực hiện ở trong và ngoài ranh giới di sản mà có ảnh hưởng tới giá trị nổi bật toàn cầu của di sản; công tác quản lý di sản từ những áp lực phát triển du lịch, đô thị và công nghiệp, hoạt động nuôi trồng và đánh bắt thuỷ sản…; đồng thời đưa ra các giải pháp để thực hiện các khuyến nghị đối với công tác quản lý di sản.
Đây không phải lần đầu tiên UNESCO đưa ra những khuyến nghị trong việc bảo tồn giá trị di sản Vịnh Hạ Long. Vào năm 2009 và 2011, Ủy ban Di sản thế giới đều đưa ra những khuyến nghị trong việc bảo tồn bền vững giá trị di sản Vịnh Hạ Long.
Tuy nhiên, việc trình bày những báo cáo giải trình với Ủy ban Di sản thế giới và việc thực hiện các cam kết này những năm qua vẫn còn chưa tương xứng. Cũng không thể phủ nhận việc đưa ra những khuyến nghị của Ủy ban Di sản thế giới thực sự hữu ích trong việc hướng những cơ chế, công tác quản lý, bảo tồn, phát huy giá trị di sản Vịnh Hạ Long khởi sắc hơn. Nhưng việc bảo tồn những giá trị của Vịnh Hạ Long, di sản thiên nhiên thế giới cần chính sự thay đổi từ cộng đồng, những người trực tiếp hưởng lợi từ di sản Vịnh Hạ Long.
 |
 |
| Làng chài Cửa Vạn tham gia dự án bảo vệ môi trường Vịnh Hạ Long. Nguồn: baoquangninh.com.vn |
Những năm gần đây, tỉnh Quảng Ninh đã có nhiều hành động thiết thực trong công tác bảo tồn các giá trị di sản Vịnh Hạ Long như định hướng về sắp xếp, đổi mới, tăng cường vai trò quản lý của bộ máy BQL Vịnh Hạ Long; thành lập Thanh tra du lịch trên Vịnh, tăng cường quản lý tàu du lịch; di dời các nhà bè trên Vịnh Hạ Long… Tuy nhiên, các hoạt động hướng cộng đồng vào việc tự mình cải thiện, bảo vệ môi trường Vịnh Hạ Long vẫn còn rất thiếu. Gây được sự chú ý nhất có lẽ là dự án do Jica phát động trong việc nâng cao năng lực quản lý môi trường vịnh Hạ Long. Sự tham gia tích cực của người dân địa phương trên Vịnh Hạ Long vào dự án đã hỗ trợ tích cực việc quản lý nước thải và rác thải sinh hoạt tại các làng chài trên Vịnh Hạ Long, xây dựng cơ chế kiểm soát ô nhiễm trên các tàu du lịch nhằm giảm thiểu tiến tới kiểm soát mức độ ô nhiễm tại môi trường Vịnh Hạ Long đồng thời nâng cao năng lực quan lý môi trường của cộng đồng và cơ quan, ban ngành trong tỉnh. Tuy nhiên, việc lan tỏa ý thức bảo vệ môi trường, bảo tồn di sản Vịnh Hạ Long từ những người dân tham gia dự án trên tới hàng nghìn người dân sinh sống trong vịnh, những người được hưởng lợi trực tiếp từ Vịnh Hạ Long còn gặp nhiều khó khăn.
Việc thay đổi từ phương thức du lịch “ăn xổi ở thì” sang phương thức du lịch trách nhiệm, chuyển từ phát triển về lượng sang phát triển về chất là một trong những phương thức bảo tồn và phát huy giá trị di sản vịnh Hạ Long. Thông qua việc xây dựng các tuor du lịch mới, với đa dạng các dịch vụ tạo ra những sản phẩm du lịch vừa hấp dẫn du khách vừa đảm bảo các tiêu chí môi trường, Quảng Ninh sẽ tiến gần hơn tới việc phát triển bền vững du lịch vịnh Hạ Long.
Làm thế nào để Vịnh Hạ Long trở thành mối quan tâm số 1 không chỉ với các cơ quan quản lý mà còn cả từ những người dân Hạ Long? Việc phải làm trước mắt và tương lai vì một Hạ Long xanh, xứng tầm di sản thế giới còn dài và lắm chông gai…
TH
Tin liên quan